Ciśnienie atmosferyczne

Gazy wywierają nacisk na powierzchnie je ograniczające. Siła nacisku przypadająca na jednostkę powierzchni, skierowana prostopadle do niej, nosi nazwę ciśnienia. Ciśnienie, jakie wywiera słup powietrza atmosferycznego na powierzchnię Ziemi, nazywamy ciśnieniem atmosferycznym. Obecnie wartość ciśnienia atmosferycznego najczęściej wyraża się w hektopaskalach (hPa), jednak czasem stosowane są także inne jednostki, np. milimetry słupa rtęci (mmHg) lub milibary (mb). Relacje między tymi jednostkami przedstawiają się następująco:

1 hPa= 100 Pa= 100 ^N⁄_m² = 100 ^kg⁄_(m∙s²)

1 atm = 1013 hPa = 1013 mb = 760 mmHg

Wartość wyrażona w mmHg oznacza, że słup rtęci o wysokości 760 mm wywiera takie samo ciśnienie na powierzchnię poziomą, jak cała przeciętna wysokość atmosfery (ok. 100 km). Ta relacja wykorzystywana jest w przyrządach do pomiaru ciśnienia – barometrach rtęciowych.

Przedstawiona powyżej wartość 1013 hPa odpowiada przeciętnemu ciśnieniu atmosferycznemu na poziomie morza, w temperaturze otoczenia równej 0°C, na 45° szerokości geograficznej.

Ponieważ masa powietrza leżącego powyżej zmniejsza się z wysokością, spada także ciśnienie, jakie wywiera ona na powierzchnię Ziemi. Aby móc porównać wartości ciśnienia w miejscach leżących na różnych wysokościach i wyznaczyć zasięgi ośrodków barycznych, stosujemy wartości zredukowane do poziomu morza. Aby uzyskać tę wielkość, przyjmuje się, że w dolnej troposferze ciśnienie spada z wysokością w tempie 8m/hPa. Spadek ciśnienia z wysokością ma charakter eksponencjalny, jednak przy powierzchni Ziemi jest zbliżony do liniowego, dzięki czemu można zastosować powyższe przybliżenie. W prognozach pogody zazwyczaj podawane jest ciśnienie zredukowane.

Oprac. K. Wałaszek